Patenty i wzory użytkowe
Patent na wynalazek to prawo wyłącznego korzystania (monopolu) z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na wyznaczonym obszarze. Wynalazek uważa się za nowy, jeżeli jego istota nie została udostępniona do wiadomości powszechnej w formie pisemnego lub ustnego opisu przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób. Zakres przedmiotowy patentu, czyli to, co podlega ochronie, określają zastrzeżenia patentowe zawarte w opisie patentowym. W Polsce wynalazczość jest regulowana przez Ustawę z 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2021 r. poz. 324.) Jak zdobyć patent? Jest on udzielany na takie rozwiązania techniczne (wynalazki), które:
– są nowe,
– posiadają poziom wynalazczy,
– nadają się do przemysłowego stosowania.
Jak uzyskać patent na produkt?
Każdy, komu udało się stworzyć innowacyjny wynalazek, powinien się postarać o otrzymanie na niego patentu. Ochrona patentowa zapewnia przewagę konkurencyjną na rynku, buduje prestiż oraz pozytywny wizerunek przedsiębiorcy jako nowatora i otwiera drzwi na nowe rynki. Jak opatentować wynalazek? Patenty są wydawane przez odpowiednie organy w zakresie procedury krajowej, regionalnej bądź międzynarodowej. Wybór zależy od obszaru, na którym zamierza się dokonywać zgłoszenia wynalazku oraz potencjału koncepcji. Ważne jest, aby przed dokonaniem rejestracji produktu nie publikować o nim informacji, nie rozmawiać o jego komercjalizacji ani nie wprowadzać na rynek wyrobów, które go zawierają.
Jak uzyskać patent?
Do zgłoszenia patentowego niezbędne jest odpowiednie przygotowanie. Podstawowym krokiem jest badanie patentowe, czyli zweryfikowanie, czy pomysł jest rzeczywiście nowy i nieoczywisty. Badania te przeprowadza się na podstawie biuletynów UP, książek, serwisów patentowych oraz literaturowych baz danych. Jeśli ten etap przebiegnie pomyślnie, można przejść do przygotowania dokumentacji. Jej zawartość jest kluczowa dla korzystnego rozpatrzenia wniosku przez Urząd Patentowy. Niezbędne jest zawarcie w niej szczegółowych informacji o wynalazku takich jak: tytuł, dziedzina techniki, znany stan techniki, opis wynalazku wyjaśniający istotę nowego rozwiązania, zalety wynalazku, opis figur rysunku, przykładowe zastosowania, zastrzeżenia patentowe i skrót opisu.
Jak zdobyć patent – procedura
Zanim udamy się do Urzędu, warto wiedzieć, jak przebiega procedura patentowa. Jak zarejestrować patent, mając wszystkie niezbędne dokumenty? Należy wypełnić właściwy formularz zawierający m.in. dane wynalazcy i odesłać go w formie papierowej lub elektronicznej. Konieczne będzie również uiszczenie opłaty urzędowej, która w Urzędzie Patentowym RP wynosi 500 zł, jednak może się różnić w zależności od sposobu zgłoszenia. Urząd ma za zadanie dokonać weryfikacji zgłoszenia oraz oceny zdolności patentowej, a po akceptacji w ciągu 18 miesięcy opublikować zgłoszenie w biuletynie Urzędu Patentowego. Cały proces trwa najczęściej kilka lat i w końcowym etapie wydawana jest ostateczna decyzja o akceptacji lub odrzuceniu wniosku.
Udzielone patenty podlegają wpisowi do rejestru patentowego, a informacja o tym fakcie jest publikowana. Czas trwania patentu wynosi 20 lat od daty dokonania zgłoszenia wynalazku w Urzędzie Patentowym. Ochronę wynalazków gwarantuje państwo, w którym dokonano zgłoszenia i na terytorium którego się ono rozciąga. Osoby, które zastanawiają się, jak uzyskać patent na produkt/technologię poza ochroną krajową, mogą wnioskować o patent regionalny (np. zgłoszenie europejskie lub międzynarodowe). W czasie do 12 miesięcy od prawidłowo dokonanego zgłoszenia patentowego można aplikować o ochronę w innych wybranych państwach. Firmy, które interesują się również zastrzeżeniem marki, z pewnością zastanawiają się, jak zastrzec taką nazwę? Należy wówczas ponownie zwrócić się do Urzędu Patentowego i ubiegać się tam o prawo ochronne na znak towarowy.
Czym jest wzór użytkowy?
Wynalazki i wzory użytkowe są przedmiotami ochrony, na które są udzielane prawa wyłączne: prawa ochronne na wzory użytkowe oraz patenty na wynalazki. Wzorem użytkowym (tzw. małym wynalazkiem) jest nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym, dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci. Może to być również wytwór zdefiniowany przestrzennie przez powtarzalne elementy o stałym stosunku rozmiarów (art. 94 ust. 2 Pwp) oraz taki, który zmienia swoją postać w związku z korzystaniem zgodnym z przeznaczeniem. (art. 94 ust. 3 Pwp). Wzór użytkowy uważa się za rozwiązanie użyteczne, jeżeli umożliwia osiągnięcie celu mającego praktyczne znaczenie przy wytwarzaniu lub korzystaniu z wyrobów. W porównaniu z patentem wzór użytkowy:
– nie musi posiadać poziomu wynalazczego,
– nie może dotyczyć sposobów/metod (np. technologii produkcji), oraz
– chroniony jest tylko w niektórych krajach (np. w Polsce, Niemczech),
– udzielany jest na krótszy czas (np. w Polsce lub Niemczech na 10 lat od daty dokonania zgłoszenia).